Om foto's te kunnen maken heb je licht nodig. Het licht dat door de lens komt wordt opgevangen door een lichtgevoelige cel. Vroeger was dat een fotorolletje, tegenwoordig is dat een elektronische chip. Zonder licht geen foto's. Of toch wel?
 |
| F4.5 - 1.3 Sec. - 50mm - ISO 100 |
Er is altijd wel een beetje licht, het 'absolute' donker bestaat vrijwel niet. Ook 's avonds en 's nachts is er vaak wel wat licht te vinden: lantaarnpalen en reclameverlichting in de stad, het schijnsel van de maan en de sterren. Het is soms niet veel, maar zelfs een beetje licht is vaak al voldoende om foto's te kunnen maken. Toch worden er maar weinig foto's gemaakt bij donker en daar is ook wel een verklaring voor: het is niet zo gemakkelijk en je hebt er wat extra gereedschappen voor nodig om tot goede resultaten te komen.
 |
| F4.5 - 1 Sec. - 50mm. - ISO 100 |
Maar voordat we beginnen over gereedschappen eerst even een instelling van de camera controleren. Bij bijna alle digitale camera's is het mogelijk de ISO waarde in stellen. de ISO bepaald de lichtgevoeligheid van de chip die het beeld moet opvangen. In de jaren van de film werd de lichtgevoeligheid bepaald door het fotorolletje wat je kocht. ISO 100 was de standaard, geschikt voor buitenopnamen. ISO 200 was ook voor buiten maar door de hogere gevoeligheid kon je met kortere sluitertijden werken wat natuurlijk ideaal was voor bijvoorbeeld sportfotografen. een ISO 400 rolletje was zo'n beetje de meest lichtgevoelige film die je kon kopen. Vandaag de dag kan de lichtgevoeligheid van camera's tot vele duizenden ISO's worden ingesteld, en dat is bij fotografie in het donker precies het probleem. Bij veel camera's staat de ISO ingesteld op 'Automatisch'. De camera bepaald dan zelf welke ISO waarde nodig is om tot een helder beeld te komen. De andere twee instellingen die daarbij ook belangrijk zijn zijn het diafragma (hoe groot is de lensopening) en de sluitertijd (hoelang wordt er licht doorgelaten). Als de camera vindt dat de combinatie van diafragma en sluitertijd niet voldoende is voor een helder beeld dan schroeft de camera automatische de ISO waarde omhoog. En daardoor wordt een foto bij donker vaak veel lichter dan het in werkelijk is. Dus: voordat je bij donker met de camera op pad gaat moet de ISO waarde van de automatische stand af. Stel de ISO maar in op 100 of 200, de camera zal dan geen hogere gevoeligheid kunnen selecteren en dus blijven de foto's donker (wat ook precies de bedoeling is).
 |
| F4,5 - 1/160 Sec. - 110mm. - ISO 100 |
Nu de gevoeligheid niet meer door de camera kan worden aangepast moet je zelf voor de juiste belichting zorgen. Dat doe je door je belichtingstijd en je diafragma aan te passen. Je diafragma bepaald ook hoeveel scherptediepte er in je foto komt: wil de hele foto scherp hebben (voor- en achtergrond) dan kiest je een groot diafragmagetal (kleine lensopening), wil je juist alleen je hoofdonderwerp scherp en mag de voor- en achtergrond onscherp worden dan kies je een klein diafragmagetal (grote lensopening). Stel de camera daarbij in op diafragma voorkeur, de 'A' (Aperture) stand. Als laatste bepaal je de sluitertijd. Grote kans dat je een lange sluitertijd moet kiezen (van een paar seconden tot zelfs wel een minuut, afhankelijk van je onderwerp). En daar komen de gereedschappen om de hoek kijken. Het is natuurlijk onmogelijk om de camera gedurende langere tijd stil te houden: een statief is dan ook absolute noodzaak bij fotografie in het donker. Een ander handig hulpmiddel is een afstandsbediening voor je camera zodat je een foto kunt maken zonder de camera aan te raken. Immers: door de ontspanknop in te drukken loop je het risico dat de camera beweegt, ook al staat deze op een statief.
Het spreekt voor zich dat bewegende objecten onscherp zullen worden op een foto met een lange sluitertijd. De beweging wordt nl. ook door de lichtgevoelige censor waargenomen. En daar kun je leuk mee spelen. In de onderstaande foto lijkt het reuzenrad in de rondte te tollen, terwijl het in werkelijkheid natuurlijk maar langzaam ronddraait. Die beweging wordt door de censor vastgelegd wat resultaat in mooie lichtstrepen. En die wekken weer de illusie van grote snelheid. Dat is met recht: spelen met licht in het donker.
 |
| F16 - 2 Sec. - 50mm - ISO 100 |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten